Europees Hof fluit EU-grenspolitie terug na uitzetting Syrisch gezin
Het Europees Hof van Justitie heeft bepaald dat Frontex verantwoordelijk kan worden gehouden voor het illegaal terugsturen van een Syrisch gezin naar Turkije. Daarmee wordt een eerdere uitspraak van een lagere EU-rechter vernietigd. Die had geoordeeld dat het Europese grensagentschap niet aansprakelijk was. De zaak wordt nu opnieuw beoordeeld door een lagere rechter. Centraal staat de vraag of Frontex kan worden aangesproken op schendingen van mensenrechten tijdens terugkeeroperaties, meldt RTL Nieuws. Het hof stelt vast dat dat wél mogelijk is. Daarbij moet nadrukkelijk worden gekeken naar de verplichting van Frontex om grondrechten te beschermen.
De zaak werd aangespannen door de Syrische vluchteling Fouad. Hij vluchtte in 2016 met zijn vrouw en vier kinderen voor de oorlog in Syrië. Het gezin probeerde Europa te bereiken via zee, maar strandde na een kapotte boot op het Griekse eiland Leros. Daar werd hun asielverzoek geregistreerd.
Na anderhalve week kregen zij te horen dat ze naar Athene zouden worden gevlogen. Dat gebeurde niet. Het vliegtuig landde in Turkije, zonder dat het gezin daar toestemming voor had gegeven. Volgens Fouad droegen Griekse autoriteiten en Frontex het gezin gezamenlijk over aan Turkije. “Ze droegen ons over aan Turkije zonder onze toestemming.”
Frontex is verantwoordelijk voor de bewaking van de buitengrenzen van de Europese Unie. Het agentschap voert controles uit en is betrokken bij reddingsacties en terugkeeroperaties. Daarbij moet het rekening houden met het recht op asiel en andere grondrechten.
Al langer wordt Frontex beschuldigd van zogeheten ‘pushbacks’. Dat zijn illegale terugsturingen van migranten, bedoeld om te voorkomen dat zij Europa bereiken. Eerder concludeerde de Europese fraudewaakhond dat Frontex incidenten bewust geheim hield. Dat leidde tot het vertrek van een eerdere directeur.
In deze zaak erkende Frontex-directeur Hans Leijtens al eerder dat het gezin niet had mogen worden teruggestuurd. De juridische strijd draaide vervolgens om de vraag wie daarvoor verantwoordelijk is.
In september 2023 oordeelde een lagere Europese rechter nog dat Frontex niet aansprakelijk was. Terugkeerbesluiten zouden uitsluitend bij lidstaten liggen. Fouad ging in hoger beroep. Met succes. Het Europees Hof van Justitie stelt nu dat Frontex wél verantwoordelijk kan worden gehouden. Een lagere rechter moet opnieuw beoordelen of het gezin recht heeft op een schadevergoeding. Daarbij moet rekening worden gehouden met de plicht van Frontex om grondrechten te beschermen.
