Spanje maakt ruk naar rechts bij verkiezingen

Nieuws24 juli 2023 3 minuten Serre Verweij
Verkiezingen Spanje
ANP

Rechts wint de parlementsverkiezingen in Spanje. Het is echter geen eenduidige overwinning. De centrumrechtse partij Partido Popular (PP) wordt de grootste partij met 136 zetels, terwijl de socialistische partij (SPOE), die de afgelopen jaren de Spaanse regering leidde, tweede wordt met 122 zetels. Op de derde plaats volgt de ultrarechtse partij Vox, met een daling van 52 naar 33 zetels, terwijl de ultralinkse partij Sumar vierde is geworden met een daling van 36 naar 31 zetels. 

De Tweede Kamer in Spanje heeft 350 leden, dus 176 zetels zijn nodig voor het vormen van een meerderheidsregering. Noch de twee linkse, noch de twee rechtse partijen winnen een absolute meerderheid. Een mogelijkheid is dat PP en Vox samen een minderheidsregering gaan vormen. Dit zou dan de meest rechtse regering in Spanje worden sinds 1978. Ook wordt er gesproken over mogelijke nieuwe verkiezingen in het najaar. 

Tegelijk met de Tweede Kamerverkiezingen zijn ook de Eerste Kamerverkiezingen gehouden in Spanje. Hierbij wint PP ook aanzienlijk. De verkiezingen zijn vervroegd gehouden nadat de regeringspartijen grote verliezen leden tijdens de regionale verkiezingen.

De huidige linkse minderheidsregering bestaat uit de socialistische partij en een groep kleinere radicaal-linkse partijen, waaronder de communisten. De ultralinkse partijen hadden zich eerst verenigd onder de naam Podemos. Eerder dit jaar werd Podemos omgedoopt tot Sumar.

PP-leider Alberto Núñez Feijóo heeft veel winst geboekt tijdens de lokale verkiezingen in Spanje met kritiek op de socialistische premier Pedro Sánchez, vanwege de steun die Sánchez zocht bij separatistische partijen. Feijóo bekritiseerde Sánchez opnieuw tijdens het verkiezingsdebat en verwees ook naar de radicale coalitiepartners van de socialisten. 

Alhoewel PP niet officieel heeft gezegd met Vox te zullen regeren, wordt dit door de meeste analisten wel verwacht. PP en Vox hebben in meerdere provincies al coalities gevormd. Vox staat bekend als nationaal-conservatief, ultranationalistisch, rechts-populistisch, anti-islam en EU-sceptisch. 

Het vormen van een minderheidsregering kan problematisch blijken. Kleine splinterpartijen als Esquerra Republicana de Catalunya (ERC) en Junts krijgen een belangrijke rol. De linkse partij ECR, die strijdt voor Catalaanse onafhankelijkheid en steun geeft aan de regering van Sánchez, is gezakt van 13 naar 7 zetels. Nieuwe verkiezingen in zo'n situatie zijn niet ongewoon in Spanje. Toen de parlementsverkiezingen in april 2019 geen meerderheidsregering opleverde voor Spanje werden nieuwe verkiezingen uitgeschreven.

Een mogelijke nieuwe regering zal waarschijnlijk te maken krijgen met conflicten over Catalaans separatisme, een langzaam herstellende economie en een verlamd rechtssysteem. De Raad voor de Rechtspraak had in 2018 vernieuwd moet worden, maar dit is nog steeds niet gebeurd. De rechtse oppositiepartijen weigerden namelijk de regering te steunen bij de benoeming van een meer linkse raad, terwijl voorstellen van hun kant om de Raad voor de Rechtspraak onafhankelijk te maken van de politiek door de regering werden afgewezen. In 2021 verbood de regering, middels een nieuwe wet, aan de oude raad om nog rechters te benoemen bij het hooggerechtshof. Hierdoor zijn inmiddels bijna 30 procent van de posities bij het hooggerechtshof niet bezet en is het rechtssysteem lamgelegd. De EU heeft meermaals kritiek geuit op Spanje vanwege de problemen met de rechtsstaat. Vertrouwen in de onafhankelijkheid van het rechtssysteem is laag onder de bevolking.

De socialistische regering is ook hevig bekritiseerd voor het invoeren van de 'democratische herinneringswet'. De wet is pas na meerdere jaren in afgezwakte vorm doorgevoerd. Met deze wet wordt het regime van Francisco Franco officieel veroordeeld, terwijl de linkse republikeinse regering, geleid door socialisten en communisten, juist wordt verheerlijkt. De regering wil ook de wet gebruiken om organisaties die positief zijn over het regime van Franco verbieden. Dit zorgt voor de beschuldiging dat de regering de vrijheid van meningsuiting aantast. PP en Vox verwijten de socialisten het openrijten van oude wonden en hebben beloofd de wet in te trekken wanneer ze aan de macht komen. 

Ultrarechtse partijen groeien sinds 2022 in rap tempo in meerdere Europese landen. In Italië is een ultrarechtse meerderheidsregering aan de macht gekomen onder premier Georgia Meloni, in Zweden werd vorig jaar een rechtse coalitie gevormd met steun van de uiterst-rechtse Zweedse Democraten en in Finland is begin dit jaar een regering gevormd met deelname van de uiterst-rechtse partij De Finnen (verwant aan de PVV). Daarnaast zijn in Duitsland en Oostenrijk de ultrarechtse partijen Alternative für Deutschland (AfD) en Freiheitliche Partei Österreich (FPÖ) afgelopen maanden enorm gestegen in de peilingen. 

Meerartikelen

Dragqueens
Fun

Dragqueens gaan bloot voor Palestijnse zaak

In een video gaan dragqueens wel erg ver voor de Palestijnse zaak. Ze trekken hun kleding uit op straat, terwijl ze playbacken op 'Zombie' van The Cranberries. Ondertussen wappert de Palestijnse vlag volop. De video leidt tot gemengde reacties op soc

Vlaams Belang
Nieuws

Vlaams Belang presenteert rechtse visie voor Europese Unie

Vlaams Belang heeft zijn nieuwe Europees verkiezingsprogramma gepresenteerd in Brussel. De partij streeft naar een grondige hervorming van de Europese Unie (EU) en wil meer macht terug naar de lidstaten brengen. "We moeten terug naar een samenwerking

Israël
Nieuws

Israëlische vlaggen verboden op straat tijdens Eurovisie Songfestival

De Zweedse stad Malmö, gastheer van het Eurovisie Songfestival dit jaar, neemt extra veiligheidsmaatregelen vanwege de deelname van Israël aan de wedstrijd. De direct reden is de sterke anti-Israël-sentimenten rondom het muziekfestijn. Plannen van de

Yousaf
Nieuws

Linkse Schotse regering valt uit elkaar: eerste minister stapt op

SNP-leider en eerste minister van Schotland, Humza Yousaf, stapt per direct op. Zijn positie stond onder druk sinds hij vorige week  het coalitieakkoord met de Schotse Groenen beëindigde. En aangezien hij een motie van wantrouwen waarschijnlijk niet

Eerdmans
Nieuws

JA21-voorman clasht met oud-SP-politica over asielaanpak: 'Er moet een hek om het land'

In een recente discussie bij WNL op zondag zijn politieke leiders Joost Eerdmans van JA21 en voormalig SP-Kamerlid Gesthuizen in conflict gekomen over de aanpak van asielzoekers in Nederland. De gesprekken, gelekt door onbekende bronnen, wijzen op de

Blommestijn
Nieuws

Raisa Blommestijn prijst Hongarije als gidsland: 'Ons thuis is verwoest'

Rechtsfilosofe Raisa Blommestijn ziet Hongarije als een belangrijk gidsland voor Europese landen. 'Deze stad en dit land laten zien hoe een samenleving eruit ziet als de leiders de grenzen bewaken en migranten geen vrij spel hebben. Hoe sociale cohes

Solskyi
Nieuws

Oekraïense minister biedt ontslag aan vanwege corruptieonderzoek

De Oekraïense landbouwminister Mykola Solskyi heeft zijn ontslag ingediend vanwege een strafrechtelijk corruptieonderzoek naar hem. De Oekraïner zou tussen 2017 en 2021, voordat hij minister werd, betrokken zijn geweest bij de diefstal van staatsland

Jetten
Nieuws

Klimaatminister Jetten blijft CO2 uitstoten: 'Ik ben geen heilig boontje'

Klimaatminister Rob Jetten (D66) is niet van plan het juiste voorbeeld te geven, en zal doorgaan met CO2 uitstoten. Dit suggereert hij in een AD-interview. Kritiek op zijn vlieggedrag wuift hij van de hand.  In december kreeg Jetten bakken kritiek ov

Leesmeeropinie
Leesmeerinterviews

Meerartikelen

Von der Leyen Győri
Achtergronden

Europarlementariër haalt uit naar EU-chef: 'Ze leeft in een andere werkelijkheid'

De Europese Unie is verdeeld en zwak als het gaat om crisisbeheer, vindt de Hongaarse Europarlementariër Enikő Győri. Volgens haar is Brussel het de afgelopen vijf jaar niet gelukt om bestaande problemen aan te pakken. Ook haalt ze hard uit naar Comm

Anouk
Nieuws

Anouk gecanceld nadat ze 'racistische' term gebruikt

Rapper Sor treedt niet meer op in het voorprogramma van Anouk. Hij heeft twee shows in de Ziggo Dome afgezegd. Dit besluit volgt nadat Anouk op social media het n-woord gebruikte. Anouk had kritiek op rapper Ronnie Flex op social media. Dat deed ze n

van houwelingen
Nieuws

FVD'er geschokt over antwoorden kabinet op vragen over oorlog Oekraïne: 'Zeer zorgelijk'

Forum voor Democratie heeft de regering vragen gesteld over de mogelijke risico's van een nucleaire oorlog als gevolg van het conflict in Oekraïne. De antwoorden op deze vragen zijn nu bekend en volgens Pepijn van Houwelingen, Tweede Kamerlid namens

water
Nieuws

Drinkwaterbedrijf oppert oplossing om drinkwatercrisis te bestrijden: veelgebruikers extra laten betalen

Met de zomer om de hoek vreest men opnieuw voor een penibele situatie rondom het schone drinkwater in Nederland. Drinkwaterbedrijf Vitens overweegt consumenten die buitensporig veel drinkwater verbruiken extra te laten betalen, als de overheid hierto

Orban
Video

Orbán: 'Ik wil niet dat Hongaren zullen sterven in oorlog Oekraïne'

Tijdens een recente lezing gaf de Hongaarse premier Viktor Orbán zijn kijk op de Russisch-Oekraïense oorlog. Orbán geeft aan kritisch te zijn op West-Europeanen die claimen dat deze oorlog 'onze oorlog' is. Volgens hem is dat helemaal niet zo. Het is

Dijksma
Nieuws

Stroomuitval dreigt in Utrecht door eigen klimaatkoers

Het stroomnet in de provincie Utrecht staat onder druk. Als er niet snel wordt ingegrepen, dreigt er in 2026 ongecontroleerde stroomuitval. Hierdoor zijn plannen om van het gas af te gaan tijdelijk opgeschort. De provincie overweegt ongebruikelijke m

Koningsdag
Fun

Linkse academicus klaagt over 'toxische masculiniteit' tijdens Koningsdag

Docent aan de Universiteit van Leiden, Miko Flohr, lijkt niet zo'n leuke Koningsdag te hebben gehad. Online klaagt hij namelijk over de 'toxische masculiniteit' van oranje-geklede, blanke jongeren in zijn treincoupé. Dit leidt tot verbaasde reacties

Omtzigt
Nieuws

NSC trekt 'populistisch' bericht terug: 'Heel links is over de rooie'

NSC, de partij van Pieter Omtzigt, lijkt een onrustige Koningsdag achter de rug te hebben. De partij trok een EU-kritisch bericht terug over de oranjetompouce. Volgens NSC was het bericht een interne fout, maar dit wordt online sterk betwijfeld. Zate

Ebru Umar
De kritische blik

Waarom blijft Nederland altijd terroristen omarmen?

Kranten en media zijn zowel fascinerend als meedogenloos, zeker als je erin werkt en een andere kijk op de werkelijkheid hebt dan de mainstream. De partijdigheid gedreven door commercie is zowel onvermijdelijk en zichtbaar; helaas alleen voor degenen

Julien Thierry
Video

Monument voor vermoorde slachtoffers van Soedanese asielzoeker

Vier jaar geleden werden Julien en Thierry vermoord door een Soedanese asielzoeker met jihadistische opvattingen. De vluchteling verwondde ook andere omstanders. Daarom is er begin deze maand een herdenkingsmonument voor hen onthuld op het plaats del

Floris
Video

Floris is genderfluïde: "Ik ben geen man of vrouw"

De jonge twintiger Floris identificeert zich als genderfluïde. Hij voelt zich namelijk niet thuis in het hokje 'man' of 'vrouw', vertelt hij in een video-interview met Vriendin. Desondanks heeft zijn moeder hier wel moeite mee. "Hij blijft mijn zoon"

Milei
Nieuws

Rechtse Milei presenteert eerste Argentijnse begrotingsoverschot in 16 jaar tijd

De nieuwe president van Argentinië, Javier Milei, presenteert het eerste begrotingsoverschot van het land sinds 2008. Hij noemt dit een "historische prestatie". In het eerste kwartaal van 2024 registreerde Argentinië een overschot van ongeveer 275 mi