Spanje maakt ruk naar rechts bij verkiezingen

Nieuws24 juli 2023 3 minuten Serre Verweij
Verkiezingen Spanje
ANP

Rechts wint de parlementsverkiezingen in Spanje. Het is echter geen eenduidige overwinning. De centrumrechtse partij Partido Popular (PP) wordt de grootste partij met 136 zetels, terwijl de socialistische partij (SPOE), die de afgelopen jaren de Spaanse regering leidde, tweede wordt met 122 zetels. Op de derde plaats volgt de ultrarechtse partij Vox, met een daling van 52 naar 33 zetels, terwijl de ultralinkse partij Sumar vierde is geworden met een daling van 36 naar 31 zetels. 

De Tweede Kamer in Spanje heeft 350 leden, dus 176 zetels zijn nodig voor het vormen van een meerderheidsregering. Noch de twee linkse, noch de twee rechtse partijen winnen een absolute meerderheid. Een mogelijkheid is dat PP en Vox samen een minderheidsregering gaan vormen. Dit zou dan de meest rechtse regering in Spanje worden sinds 1978. Ook wordt er gesproken over mogelijke nieuwe verkiezingen in het najaar. 

Tegelijk met de Tweede Kamerverkiezingen zijn ook de Eerste Kamerverkiezingen gehouden in Spanje. Hierbij wint PP ook aanzienlijk. De verkiezingen zijn vervroegd gehouden nadat de regeringspartijen grote verliezen leden tijdens de regionale verkiezingen.

De huidige linkse minderheidsregering bestaat uit de socialistische partij en een groep kleinere radicaal-linkse partijen, waaronder de communisten. De ultralinkse partijen hadden zich eerst verenigd onder de naam Podemos. Eerder dit jaar werd Podemos omgedoopt tot Sumar.

PP-leider Alberto Núñez Feijóo heeft veel winst geboekt tijdens de lokale verkiezingen in Spanje met kritiek op de socialistische premier Pedro Sánchez, vanwege de steun die Sánchez zocht bij separatistische partijen. Feijóo bekritiseerde Sánchez opnieuw tijdens het verkiezingsdebat en verwees ook naar de radicale coalitiepartners van de socialisten. 

Alhoewel PP niet officieel heeft gezegd met Vox te zullen regeren, wordt dit door de meeste analisten wel verwacht. PP en Vox hebben in meerdere provincies al coalities gevormd. Vox staat bekend als nationaal-conservatief, ultranationalistisch, rechts-populistisch, anti-islam en EU-sceptisch. 

Het vormen van een minderheidsregering kan problematisch blijken. Kleine splinterpartijen als Esquerra Republicana de Catalunya (ERC) en Junts krijgen een belangrijke rol. De linkse partij ECR, die strijdt voor Catalaanse onafhankelijkheid en steun geeft aan de regering van Sánchez, is gezakt van 13 naar 7 zetels. Nieuwe verkiezingen in zo'n situatie zijn niet ongewoon in Spanje. Toen de parlementsverkiezingen in april 2019 geen meerderheidsregering opleverde voor Spanje werden nieuwe verkiezingen uitgeschreven.

Een mogelijke nieuwe regering zal waarschijnlijk te maken krijgen met conflicten over Catalaans separatisme, een langzaam herstellende economie en een verlamd rechtssysteem. De Raad voor de Rechtspraak had in 2018 vernieuwd moet worden, maar dit is nog steeds niet gebeurd. De rechtse oppositiepartijen weigerden namelijk de regering te steunen bij de benoeming van een meer linkse raad, terwijl voorstellen van hun kant om de Raad voor de Rechtspraak onafhankelijk te maken van de politiek door de regering werden afgewezen. In 2021 verbood de regering, middels een nieuwe wet, aan de oude raad om nog rechters te benoemen bij het hooggerechtshof. Hierdoor zijn inmiddels bijna 30 procent van de posities bij het hooggerechtshof niet bezet en is het rechtssysteem lamgelegd. De EU heeft meermaals kritiek geuit op Spanje vanwege de problemen met de rechtsstaat. Vertrouwen in de onafhankelijkheid van het rechtssysteem is laag onder de bevolking.

De socialistische regering is ook hevig bekritiseerd voor het invoeren van de 'democratische herinneringswet'. De wet is pas na meerdere jaren in afgezwakte vorm doorgevoerd. Met deze wet wordt het regime van Francisco Franco officieel veroordeeld, terwijl de linkse republikeinse regering, geleid door socialisten en communisten, juist wordt verheerlijkt. De regering wil ook de wet gebruiken om organisaties die positief zijn over het regime van Franco verbieden. Dit zorgt voor de beschuldiging dat de regering de vrijheid van meningsuiting aantast. PP en Vox verwijten de socialisten het openrijten van oude wonden en hebben beloofd de wet in te trekken wanneer ze aan de macht komen. 

Ultrarechtse partijen groeien sinds 2022 in rap tempo in meerdere Europese landen. In Italië is een ultrarechtse meerderheidsregering aan de macht gekomen onder premier Georgia Meloni, in Zweden werd vorig jaar een rechtse coalitie gevormd met steun van de uiterst-rechtse Zweedse Democraten en in Finland is begin dit jaar een regering gevormd met deelname van de uiterst-rechtse partij De Finnen (verwant aan de PVV). Daarnaast zijn in Duitsland en Oostenrijk de ultrarechtse partijen Alternative für Deutschland (AfD) en Freiheitliche Partei Österreich (FPÖ) afgelopen maanden enorm gestegen in de peilingen. 

Meerartikelen

EU Hongarije
Nieuws

EU dreigt nog meer Hongaarse fondsen te bevriezen

De Europese Commissie overweegt nog meer EU-fondsen voor Hongarije te bevriezen vanwege een wet die - volgens Brussel - de democratische EU-waarden schendt. Eurocommissaris Didier Reynders verklaart aan de Hongaarse krant Népszava dat de opschorting

Wilders Hoekstra
Achtergronden

Kritiek op Wilders: 'Waarom beloont hij EU-fractie die hem uitsluit?'

De steunbetuiging van het kabinet-Schoof aan Eurocommissaris Wopke Hoekstra wekt verbazing op rechts. Zo vraag politicus Rob Roos zich af waarom Geert Wilders een Europese fractie beloont die de PVV juist actief uitsluit. Sinds vorig jaar is voormali

EU Oekraïne
Nieuws

EU pleegt 'ordinaire diefstal' voor Oekraïne

De Europese Unie heeft vrijdag de eerste 1,5 miljard euro winst uit bevroren Russische tegoeden overgemaakt aan Oekraïne. Dit geld kan door Oekraïne worden gebruikt voor de aankoop van wapens, wederopbouw en humanitaire hulp. Het besluit leidt tot on

Volkskrant
Nieuws

Linkse Volkskrant-cartoonist valt door de mand: 'Ik wil gewoon geld'

Cartoonist Jip van den Toorn krijgt flinke kritiek op sociale media. De reden: ze lijkt haar cartoons soms rechtstreeks te kopiëren van bestaande stockfoto's. In eerder interviews erkent Van den Toorn al dat ze eigenlijk niet kan tekenen en dat ze vo

Mondkapje
Achtergronden

Gelekte documenten onthullen grove misstanden in Duits coronabeleid

Het Duitse coronabeleid bevatte de nodige tekortkomingen en onjuistheden. Dit blijkt uit gelekte, interne documenten van het Duitse RIVM, oftewel het Robert Koch Instituut (RKI). Zo wist de Duitse overheid al vroeg dat mondkapjes en schoolsluitingen

Shell
Nieuws

Shell zet groene ambities in de ijskast

Shell zet zijn groene ambities in de ijskast, onder leiding van CEO Wael Sawan. Tweeënhalf jaar geleden was Sawan nog enthousiast over een drijvend windpark bij Schotland, maar nu lijkt het bedrijf deze activiteiten van de hand te willen doen. De voo

Leyen
Onderzoek

EU financiert 'onafhankelijke' campagnes tegen 'extreemrechts'

EU-gefinancierde ngo's zijn betrokken bij pogingen om het Europees Parlement te mobiliseren tegen zogenaamd ‘extreemrechts’. Dit blijkt uit onderzoek van Brussels Signal. Het onderzoek brengt aan het licht dat reclamecampagnes, waarin centristische e

Politie
Nieuws

Politie neemt 3.500 opgevoerde fatbikes in beslag

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft beslag gelegd op ongeveer 3.500 fatbikes van Chinese makelij. Deze fatbikes, die tegen zeer lage prijzen in Nederland worden aangeboden, voldoen mogelijk niet aan de wettelijke eisen en kunnen daardo

Leesmeeropinie
Leesmeerinterviews

Meerartikelen

Harris
Nieuws

Financiële fraude bij campagne Kamala Harris? Team Trump dient klacht in

Het campagneteam van Donald Trump heeft een klacht ingediend bij de federale verkiezingscommissie van de Verenigde Staten (FEC). Ze beweren dat de overdracht van de campagnekas van Joe Biden aan Kamala Harris in strijd is met de wet. David Warrington

Loonkloof
Achtergronden

Loonkloof: feit of fictie? Dit zeggen de cijfers

Het is een veelbesproken thema in de politiek: de loonkloof tussen mannen en vrouwen. Uit CBS-cijfers blijkt dat vrouwen gemiddeld minder verdienen dan mannen in het bedrijfs leven en bij de overheid. Maar is dit verschil in salaris echt het gevolg v

Ter Apel
Onderzoek

De échte asielkosten in Nederland: 400 miljard euro

In Nederland is er volop aandacht voor de asielproblematiek, maar wat zijn de échte asielkosten? Een Nederlandse studie, 'Grenzeloze Verzorgingsstaat', laat zijn licht hierover schijnen. Wat blijkt: de Nederlandse belastingbetaler was maar liefst 400

Pegida
Nieuws

Pegida-voorman verscheurt Koran bij rechtszaak

Pegida-voorman Edwin Wagensveld verscheurde woensdag opnieuw een Koran bij de rechtbank in Den Haag. Dit deed hij als protest tegen zijn eerdere veroordeling voor groepsbelediging. Ook wilde hij aandacht te vragen voor wat hij beschouwt als de onderd

Six Dijkstra
Nieuws

Kamerleden eisen actie na wereldwijde computerstoring

Kamerleden van GroenLinks-PvdA en NSC hebben het kabinet opgeroepen tot actie na een wereldwijde computerstoring. 'Operaties en vakanties gecanceld door één foute update. Dit kabinet moet meer investeren in plannen voor als de IT er compleet uit ligt

Politie
Nieuws

Man (46) ernstig mishandeld in Delft; verdachte gearresteerd

De politie heeft een 17-jarige jongen uit Delft aangehouden in verband met de mishandeling van een 46-jarige man. De politie maakte dit woensdag via X bekend. De gewelddadige aanval vond plaats op 17 juli aan de Schubertlaan in Delft, waarbij het sla

Eritrea Festival
Nieuws

Politie treft forse maatregelen voor Eritrese festival

De Zweedse politie bereidt zich voor op mogelijke geweldsuitbarstingen tijdens het Eritrese festival in Järvafältet door een tijdelijke gevangenis met draadkooien te bouwen. Het festival, dat op donderdag 25 juli begint, eindigde vorig jaar in chaos

Beyond Meat
Nieuws

Beurskoers Beyond Meat stort compleet in

De beurskoers van de Amerikaanse vleesvervangerfabrikant Beyond Meat, ooit gewaardeerd op 13 miljard euro, is opnieuw ingestort. Na een kort herstel kelderde de koers eind vorige week bijna tot een nieuw dieptepunt. De zwakke vraag naar plantaardige

Oekraïners
Onderzoek

Steeds meer Oekraïners zijn bereid land op te geven voor vrede met Rusland

Uit recente onderzoeken blijkt dat steeds meer Oekraïners bereid zijn om land op te geven in ruil voor vrede met Rusland. Tegelijkertijd neemt het percentage Oekraïners dat bereid is te vechten om het hele land van Russische invloed te bevrijden, dra

Kennedy
Nieuws

'Robert F. Kennedy kan rol krijgen in regering Trump'

Naar verluidt hebben presidentskandidaten Donald Trump en Robert F. Kennedy Jr. nauw contact met elkaar. Sterker nog: volgens ABC News kan Kennedy Jr. zelfs een rol krijgen in de regering van Trump, mocht hij de verkiezingen winnen. ABC News meldt da

Dragqueen
Video

Dragqueen draagt olympische fakkel in Parijs

De Olympische Spelen zijn nog niet begonnen, maar er is nu al online kritiek. Woensdag werd de olympische fakkel namelijk rondgedragen door een dragqueen. 'We zijn er zo klaar mee dat deze ideologie ons overal wordt opgedrongen', klinkt een reactie.

Gaza-protest
Nieuws

'Hamas komt eraan': Gaza-protest ontspoort in Washington

Washington D.C. was woensdag het toneel van grootschalige protesten tegen het bezoek van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Duizenden Palestijnse sympathisanten verzamelden zich in de Amerikaanse hoofdstad, wat leidde tot een massale politie-