Woo: NPO-voorzitter en Ombudsman werken samen tegen Ongehoord Nederland
Al vanaf het begin lijken NPO Ombudsman Margo Smit en NPO-voorzitter Frederieke Leeflang samen te werken in een onderzoek naar Ongehoord Nederland (ON!). Dit concludeert huisadvocaat Hakan Külcü na het inzien van interne mails tussen het tweetal. Volgens Külcü komt hiermee de onafhankelijkheid van de Ombudsman in het geding.
Sinds dit voorjaar ligt er bij de staatssecretaris van Media en Cultuur, Gunay Uslu (D66), een verzoek op tafel om Ongehoord Nederland (ON!) van de buis te halen. Het verzoek is ingediend door de NPO. Het omroepbestel, onder leiding van Frederieke Leeflang, diende een verzoek in bij staatssecretaris Uslu om Ongehoord Nederland uit het omroepbestel te zetten.
Volgens de NPO is het verzoek onvermijdelijk. Er zou alles aan gedaan zijn om het gesprek aan te gaan met ON! over de werkwijze, beweert de NPO, maar de omroep zou zich niet constructief opstellen. Omroepbaas Arnold Karskens meent daarentegen dat de persvrijheid in het geding zou zijn.
Ook NPO Ombudsman Margo Smit is zeer negatief over Ongehoord Nieuws. In twee vernietigende rapporten vorig jaar stelde dat de omroep 'aantoonbaar onjuiste informatie verspreid'. Volgens haar heeft de omroep de journalistieke code geschonden. Maar ON! vond de rapporten 'in veel gevallen eenzijdig, niet aantoonbaar en subjectief', en besloot een klacht in te dienen tegen Smit.
NPO werkt samen in onderzoek
Smit zegt als Ombudsman een onafhankelijke waarnemer te zijn, maar Ongehoord Nederland twijfelt al langere tijd of ze dit inderdaad is. Daarom ging de omroep op onderzoek uit. Via de Woo-regeling vroeg men interne mails op tussen Smit en NPO-voorzitter Frederieke Leeflang.
De mails die de omroep terugkreeg, zijn volgens ON!-advocaat Hakan Külcü "enorm schokkend". Zo blijkt dat Smit en Leeflang het goed met elkaar kunnen vinden. Sterker nog: Leeflang speelt informatie toe aan Smit, om haar te helpen met haar onderzoek naar Ongehoord Nederland. Op haar beurt levert Smit, op verzoek van Leeflang, fragmenten aan uit Ongehoord Nieuws.
Daarnaast gaat Smit graag in op een uitnodiging van Leeflang om 'informatie te delen en elkaars klankbord te zijn'. Zo schrijft Smit in maart vorig jaar: 'Jouw aanbood om te sparren was me erg welkom. Ik voel me toch wel een vooruitgeschoven post en ik kan dit maar één keer goed doen. [...] Het is zeer belangrijk dat we elkaar even zien en spreken. [...] Misschien willen jij en [weggelakte naam] één en ander initiëren?'
Hierop reageert Leeflang: 'Ja, het lijkt me inderdaad nuttig om nauw aangesloten te zijn bij elkaar.' Zij spreekt van een 'gezamenlijke verantwoordelijkheid' die zij en Smit dragen.
Onafhankelijke Ombudsman?
De huisadvocaat van Ongehoord Nederland, Hakan Külcü, vindt de interne mails bijzonder onthullend. Hij wijst erop dat Smit en Leeflang elkaar erg informeel aanspreken in de mails. Hierdoor komt volgens hem het beeld van de Ombudsman als onafhankelijke waarnemer onder druk te staan. Ook merkt hij op dat de interne mails al dateren van maart 2022, dus toen Ongehoord Nieuws pas net op de buis kwam.
"In al die procedures wordt gedaan alsof de Ombudsman dermate onafhankelijk en onbevooroordeeld is dat ze heel neutraal kan kijken naar jullie programma's. Maar dit wijst op een soort overfixatie op jullie. Ze zijn al vanaf het begin gefixeerd gaan kijken naar jullie samen", zegt hij in een uitzending van Ongehoord Nieuws.