Is de nieuwe paus 'rechts'? Dit zijn de feiten over Leo XIV
De verkiezing van een Amerikaan tot paus heeft wereldwijd voor opschudding gezorgd. Kardinaal Robert Prevost, afkomstig uit de Verenigde Staten, werd vorige week gekozen tot paus en koos de naam Leo XIV. Direct na zijn benoeming staken geruchten de kop op over zijn vermeende politieke voorkeur. Is de nieuwe paus een Republikein? En belangrijker: is hij een rechtse rakker?
Het duurde geen dag voordat speculaties over Leo XIV’s politieke achtergrond rondgingen op sociale media. “Hij is een geregistreerd Republikein,” beweerde de conservatieve influencer Charlie Kirk op X (voorheen Twitter). Ook andere accounts namen de bewering over. Kirk baseerde zich op stemgegevens die zouden aantonen dat Prevost bij eerdere verkiezingen in Republikeinse voorverkiezingen stemde en dus een “sterke Republikein” zou zijn. Maar klopt dat beeld?
Stemgedrag in Illinois
Prevost is geregistreerd als kiezer in Will County, Illinois. En daar zit direct een belangrijke nuance: in de staat Illinois registreer je je niet als lid van een politieke partij. Kiezers kiezen pas op het moment van een voorverkiezing (primary) voor een partij – en die keuze geldt alleen voor dat moment.
Volgens documenten van de kiesraad stemde Prevost inderdaad bij de Republikeinse voorverkiezingen van 2012, 2014 en 2016, meldt Al Jazeera. Hij deed dat met een ‘onafhankelijke’ status: zijn registratie vermeldt geen partijlidmaatschap. Bij de algemene verkiezingen in 2024 stemde hij per post.
De gegevens waar Kirk zich op baseert, zijn afkomstig van L2, een commerciële database die stem- en consumentengegevens aggregeert. L2 noteert Prevost als “Republikein” in het veld “partij”. Maar hoe het platform tot die kwalificatie komt in een staat zonder partijlidmaatschap, is onduidelijk. L2 gaf geen commentaar op vragen van factchecksite PolitiFact.
Stemgedrag zegt weinig over inhoudelijke standpunten
Volgens Elizabeth Shakman Hurd, hoogleraar religiewetenschappen en politicologie aan Northwestern University, zegt het stemgedrag van Prevost weinig over zijn politieke denkbeelden. “Het enige wat we kunnen concluderen is dat hij in die specifieke voorverkiezingen voorkeur had voor één of meerdere Republikeinse kandidaten,” vertelt ze tegenover Al Jazeera.
Prevost groeide op in Dolton, een buitenwijk van Chicago. In 1982 werd hij tot priester gewijd. Tussen 1988 en 1998 woonde hij in Peru, keerde daarna terug naar Chicago en vertrok in 2014 weer naar Peru als bisschop van Chiclayo. Sinds 2023 woonde hij in Rome. In verschillende periodes kon hij dus niet stemmen in de VS – wat het moeilijk maakt om zijn volledige stemgeschiedenis te reconstrueren.
Een conservatieve paus?
Los van stemgedrag is de vraag of paus Leo XIV een ‘rechtse’ paus genoemd kan worden. Hij staat bekend als sociaal behoudend en is uitgesproken anti-abortus, wat past bij de traditionele katholieke leer. Maar tot nu toe heeft hij zich niet uitgesproken over partijpolitiek of Amerikaanse binnenlandse kwesties.
Ook zijn nauwe samenwerking met barones Caroline Cox op het gebied van religieuze vrijheden wijst eerder op betrokkenheid bij internationale mensenrechten dan op partijpolitieke ambities.
