Tijdens de NAVO-top in Den Haag is afgesproken dat lidstaten voortaan 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) in defensie moeten steken. Voor Slovenië, dat de eerdere norm van 2 procent al niet haalde, is dat een forse stap. Het referendum moet duidelijk maken of Slovenië bereid is die rekening te betalen.

 Golob schetste de keuze scherp. 'Er zijn maar twee opties: of we blijven bij de NAVO en betalen het lidmaatschap, of we verlaten de alliantie', verklaarde hij op X.

Predsednik vlade 🇸🇮 dr. Robert Golob:
"Koalicija SDS, NSi in SD je danes potrdili odločitev o novem nesmiselnem referendumu.

Da se odpravi vsak dvom o resnični volji ljudstva, bo Svoboda naslednji teden vložila svojo referendumsko pobudo in sicer glede članstva Slovenije v…

— Vlada Republike Slovenije (@vladaRS) July 4, 2025

De aankondiging volgt op een politiek breekpunt. Twee coalitiepartijen keerden zich tegen extra defensie-uitgaven. Daardoor kwam een burgerinitiatief voor een referendum over het defensiebudget vrijdag door het parlement. Hoewel dit eerste referendum niet bindend is, ziet Golob het als een kans om het debat te kantelen.

Door zelf een tweede referendum te organiseren, over het NAVO-lidmaatschap zelf, wil hij kiezers aanmoedigen om de bredere context te overwegen. Wie voor NAVO-lidmaatschap stemt, moet volgens Golob dan ook instemmen met hogere militaire uitgaven.

In Slovenië is het draagvlak voor het bondgenootschap broos. In 2023 steunde nog slechts 56 procent van de bevolking het NAVO-lidmaatschap. Daarmee behoort Slovenië tot de twijfelachtigste NAVO-landen in Europa.

Die twijfel heeft meerdere oorzaken. Slovenië voelt zich niet direct bedreigd, ziet NAVO als kostbaar en heeft binnenlands te maken met een zwakke economie en stijgende sociale druk. Ook de Russische oorlog in Oekraïne heeft het draagvlak niet structureel vergroot.