Universiteitsmedewerkers riskeren celstraf wegens 'transfobie'
Een schoonmaakster en een administratief directeur van een Braziliaanse universiteit staan terecht wegens ‘sociaal racisme’. Ze zouden een transgender student hebben misgenderd na een confrontatie bij het vrouwentoilet. Dit kan zomaar leiden tot een celstraf van twee tot vijf jaar.
Op 14 oktober 2022 liep het uit de hand op de campus van de Federale Universiteit van Paraíba, aan de oostkust van Brazilië. De student Odara Moraes, een man die zich identificeert als vrouw, betrad een vrouwentoilet en werd aangesproken door de schoonmaakster Luiza (gefingeerde naam). Zij vroeg hem vriendelijk of hij niet beter het herentoilet kon gebruiken.
“Ik bedoelde het niet kwaad,” vertelt Luiza in gesprek met het vrouwenrechtenplatform Reduxx. “Ik sprak hem beleefd aan, want het is een vrouwentoilet, geen mannentoilet. Ik verdedigde gewoon mijn recht als vrouw op een vrouwelijke ruimte.”
Odara Moraes raakte onmiddellijk geïrriteerd. Hij begon haar te filmen met zijn telefoon en noemde haar “transfoob”. Ook eiste hij dat Luiza vrouwelijke voornaamwoorden zou gebruiken.
Escalatie op de werkvloer
Omdat Luiza een ingehuurde kracht was, besloot ze Moraes mee te nemen naar de administratieve directeur van de universiteit, Luiz Adripaulo. Maar ook dat gesprek liep al snel vast, schrijft Reduxx. Moraes eiste erkenning als vrouw en dreigde met aangifte wegens transfoob gedrag. Toen Adripaulo vroeg of Moraes daar juridische documenten voor had, antwoordde hij: “Mijn woord zou genoeg moeten zijn.”
Kort daarna stormde Moraes het kantoor uit, roepend dat hij was “gediscrimineerd”. Vier dagen later kregen Luiza en Adripaulo bericht van de politie: ze werden officieel verdacht van transfoob gedrag.
Angst, werkverlies en juridische nasleep
“In mijn 41 jaar was ik nog nooit in een politiebureau geweest,” zegt Luiza. “Ik maakte me zorgen. Over mijn kinderen, mijn familie.”
Ook Adripaulo raakte uit balans: “Ik ging met tegenzin naar mijn werk, worstelde met depressieve gevoelens. Ik begon achter te lopen met mijn taken,” vertelt hij in gesprek met Reduxx.
Activisten op de campus lieten het er niet bij zitten. Adripaulo werd uitgemaakt voor “fascist” en er verschenen graffiti op zijn kantoor. Luiza verloor haar baan toen het schoonmaakbedrijf haar contract niet verlengde. Ze is sindsdien werkloos.
“Ik heb zelfs een werkloosheidsuitkering aangevraagd, maar nog steeds niets. En ik heb een dochter van vijf. Het is moeilijk een baan te vinden die past bij haar opvangtijden,” zegt ze.
In oktober 2024 werden beiden formeel aangeklaagd. Ze worden verdacht van “sociale racisme”, een juridische categorie die sinds 2019 ook discriminatie op basis van genderidentiteit dekt. De aanklacht: “raciaal beledigend gedrag”. Daarop staat in Brazilië een celstraf van twee tot vijf jaar.
Steun van vrouwenrechtenorganisatie
De vrouwenrechtenorganisatie MATRIA schoot te hulp. Zij voorzien Luiza en Adripaulo van juridische bijstand en startten een inzamelingsactie. “In de praktijk zien we hoe vrouwenspecifieke ruimtes worden ondermijnd door claims van mannen die zich identificeren als vrouw,” aldus MATRIA in een verklaring.
Adripaulo reageert dankbaar: “De steun van MATRIA helpt me juridisch, moreel en sociaal. Het geeft moed in deze strijd.”
Vonnis op komst
De rechtszaak tegen Luiza en Adripaulo loopt sinds maart 2025. Binnenkort volgt het vonnis. Beide verdachten zeggen dat hun leven en geestelijke gezondheid zwaar zijn aangetast. “Ik heb angstaanvallen,” zegt Luiza. “Soms wil ik de deur niet eens uit.”
“Mijn vrouw huilt ’s nachts,” vertelt Adripaulo. “Ik doe mijn best om mijn gezin niet te belasten, maar dit proces laat diepe sporen na.”
Mr Adripaulo is the other UFPB university worker criminally prosecuted by the state for "transphobia": the man who was in the female bathroom and didn't like being questioned about it by the cleaning lady, took matters to Mr Adripaulo, who did extraordinarily, as you will see… pic.twitter.com/UT62VqPyTR
— MATRIA (Brasil) (@MATRIAoficial) March 26, 2025
Praatmee