Kroatië heeft per 1 januari afscheid afgenomen van zijn eigen kuna, en het ingeruild voor de euro. Maar dit gaat niet zonder slag of stoot. Vooral basisproducten als brood en koffie zijn een stuk duurder geworden, soms wel 10 tot zelfs 20 procent. Ook andere productprijzen zijn enorm gestegen, zoals die van olie, gas en tarwe. Dit zou 'een uitdaging vormen' voor veel burgers die toch al kampen met een 'lage levensstandaard', schrijft een nieuwsmedium.

De hoofdinspecteur van de Kroatische overheid zegt inmiddels al meer dan zestig klachten te hebben ontvangen. "Mensen klagen vooral over verschillende dienstverleners, restauranthouders en detailhandelaren," laat ze weten. De hoofdinspecteur zegt dat winkeliers in deze overgangsfase hun prijzen maar al te graag 'naar boven afronden'. Zo zou een kopje koffie, dat eigenlijk maar 1,09 euro zou zijn, nu worden afgerond naar 1,20 euro, of zelfs anderhalve euro.

De prijsstijgingen gaan in tegen artikel acht van de Europese wet, waarin staat dat de invoering van euro niet gepaard mag gaan met prijsstijgingen. Toch is dit in het verleden al eens gebeurd, bijvoorbeeld in 2004 met Slovenië. In Duitsland had de euro zelfs een tijd lang de bijnaam 'teuro' vanwege de enorme prijsstijgingen na de invoering ervan in 1999.

Maar volgens de sociaaldemocratische regering van Kroatië zijn de prijsstagen allerminst de schuld van de euro. Premier Andrej Plenković wijst juist met de vinger naar winkeliers, die volgens hem deze overgangsfase zouden misbruiken om de prijzen op te voeren. Sterker nog: de regering spreekt van "verraderlijke uitbuiting en oneerlijke woekerwinsten". Premier Plenković heeft al maatregelen aangekondigd die burgers moeten gaan beschermen tegen de prijsstijgingen.

Zwarte lijsten van winkeliers
Ook de minister van Economische Zaken, Davor Filipović, geeft hard af op retailers. "Winkelketens hebben de prijzen elke maand verhoogd en nu, na de invoering van de euro, verhogen ze opnieuw de prijzen en proberen ze de burgers te bedriegen. Maar dat gaat niet voorbij," schrijft hij.

Het ministerie van Economische Zaken overweegt nu om 'zwarte lijsten' op te stellen, met als doel om "de namen openbaar te maken van degenen die ten nadele van onze burgers werken en zo de inflatie aanwakkeren". Ook het bevriezen van prijzen op sommige producten behoort tot de gereedschapskist, meldt Filipović. 

Maar Filipović opent nog verder de aanval op winkeliers en winkelketens. Hij heeft namelijk aangekondigd dat de overheid waarschuwingen naar hen zal sturen. "We sturen een bericht naar iedereen, naar de handelaren en anderen in de toeleveringsketen, dat ze hun gretigheid onder controle moeten houden," zegt de minister. De retailsector binnen de Kroatische Medewerkersbond heeft al gezegd "onaangenaam verrast en gechoqueerd te zijn door de bedreigingen" van Filipović.

Uit een peiling in 2022 bleek dat 35 procent van de Kroaten tegen de invoering van de euro is. De Kroatische regering besloot echter toch hierop over te gaan. In de aanloop naar de invoering, eind december, werd er in de Kroatische media al gevreesd voor onrust en prijsstijgingen.