Privacyschending in naam van witwasbestrijding: Banken mogen uw gegevens delen
Minister Heinen van Financiën heeft een nieuw plan gepresenteerd waarin banken meer ruimte krijgen om klantgegevens met elkaar te delen. Dit is volgens de minister nodig om witwassen beter te bestrijden. De voorgestelde aanpak, beschreven in het visiedocument ‘Visie op de financiële sector 2025’, zet de deur open voor een herstart van een omstreden systeem dat eerder werd verworpen door privacyorganisaties en Europese instanties.
De minister stelt dat de huidige witwascontrole door banken niet meer effectief is. Banken hebben de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in personeel om witwassen tegen te gaan, wat volgens Heinen 'heel veel geld kost en klanten raakt.' Hij benadrukt dat een nieuwe aanpak nodig is om deze situatie te doorbreken.
Volgens het visiedocument wil Heinen banken toestaan om gevoelige gegevens te delen, mits er voldoende waarborgen zijn om de privacy van klanten te beschermen. 'Streng zijn op criminelen, geen inperking van privacy en minder regeldruk: het kan niet allemaal tegelijk. We moeten durven kiezen', aldus de bewindsman.
Eerdere pogingen om gegevensuitwisseling tussen banken te faciliteren, zoals via Transactie Monitoring Nederland (TMNL), strandden door bezwaren van onder andere de Autoriteit Persoonsgegevens en de Raad van State. Ook Europese privacytoezichthouders spraken zich uit tegen deze massale gegevensdeling. Het plan werd als een vergaande schending van de privacyrechten van burgers gezien.
Tijdens onderhandelingen in Europa stond Nederland alleen in zijn wens om banken grootschalig transacties te laten monitoren. Het Europees Parlement wees het voorstel af, waardoor het huidige plan van Heinen opnieuw tot discussie zal leiden.
Minister Heinen geeft aan dat het delen van gegevens tussen banken moet voldoen aan het recht op privacy. 'We moeten een nieuwe balans vinden tussen het bestrijden van financiële criminaliteit en het beschermen van grondrechten', stelt hij. Hoe deze balans eruit gaat zien, wil hij samen met de Tweede Kamer bespreken.
Organisaties zoals Stichting Privacy First en Stichting Human Rights in Finance hebben al eerder gewaarschuwd voor het risico van een bancair sleepnet. Volgens hen leidt de massale monitoring van transacties tot ongekende massasurveillance, waarbij de privacy van burgers wordt geschonden.