De overheid werkt al jarenlang ‘innig’ samen met Microsoft via het zogeheten Strategisch Leveranciersmanagement Microsoft-Rijk. Dit heeft geleid tot een wijdverspreide overstap naar de cloudoplossingen van het bedrijf, met Microsoft Azure als dominante partij. Het cloudbeleid van 2022, dat migraties naar de publieke cloud mogelijk maakte onder voorwaarde van risicoanalyses, heeft die beweging verder versneld.

“De voorwaarden zijn zo ingericht dat juist Microsoft er makkelijk aan voldoet,” stellen de initiatiefnemers. “Hierdoor wordt het voor overheidsinstanties aantrekkelijker om met deze partij in zee te gaan, wat de vendor lock-in alleen maar versterkt.”

Volgens Kathmann en Six-Dijkstra zijn de gevolgen van deze afhankelijkheid vergaand. Doordat Microsoft-diensten zo dominant zijn geworden, worden aanbestedingen steeds vaker geschreven met technische eisen waar alleen 'hyperscalers' als Microsoft aan kunnen voldoen. “Er ontstaan drempels voor kleinere of Europese aanbieders. Alternatieven krijgen zo geen eerlijke kans.”

De Kamerleden waarschuwen dat de uitbesteding van kennis aan techreuzen ook gevolgen heeft voor de ontwikkeling van Nederlandse digitale expertise. “Wie niet met Microsoft werkt, ligt eruit.”

De grip van Microsoft begint al in het onderwijs, stellen de initiatiefnemers. “Van basisschool tot volwassenonderwijs worden mensen opgeleid in Microsoft-taal. Word betekent tekstverwerker. Excel betekent spreadsheet. En als er aan cloud gedacht wordt, denkt men aan Azure,” schrijven zij. Dat leidt tot een samenleving die zich nauwelijks bewust is van alternatieven, laat staan dat er ervaring mee is.