Hoe de Nederlandse overheid stilletjes een politiestaat optuigt met Palantir

Achtergronden 10 juli 2025 4 minuten Marit Nubé
Schoof Trump Rutte
ANP / Mischa Schoemaker

Het Amerikaanse spionagebedrijf Palantir heeft zich de afgelopen jaren in stilte diep genesteld in de Nederlandse overheid. Dit gebeurt in de voetsporen van de Amerikaanse president Donald Trump, die Palantir al gebruikt om gegevens van alle Amerikaanse burgers te verzamelen. Nu trekken privacy-experts Wesley Feijth en David Boerstra hard aan de bel. Ze wijzen op de gevaren van zogeheten ‘voorspellende politiezorg’, geheime data-analyse en het verdwijnen van democratische controle. “Dit is Minority Report in het echt”, waarschuwt Boerstra.

Wat hebben Donald Trump en de Nederlandse overheid met elkaar gemeen? Ze werken allebei samen met Palantir – een Amerikaans databedrijf dat groot werd dankzij de CIA en onder Trump uitgroeide tot het zenuwcentrum van de digitale controlemaatschappij. Waar Trump het bedrijf inzet om Amerikaanse burgers te profileren en te volgen, sloot ook de Nederlandse overheid in het geheim contracten met deze datagigant. Zonder parlementair debat, zonder transparantie, maar met grote gevolgen voor de privacy van miljoenen Nederlanders.

Al in 2019 werd in het geheim een contract gesloten tussen de Nederlandse politie en Palantir. Dat blijkt uit een intern overheidsdocument dat is geopenbaard via de Woo-regeling, zo vertellen Feijth en Boerstra in de nieuwste aflevering van de Pro Privacy Podcast. De deal werd afgesloten op zogeheten ‘need to know’-basis. Alleen wie strikt noodzakelijk betrokken was, mocht weten dat Palantir gebruikt ging worden voor data-analyse. De deal werd ondertekend door Pieter-Jaap Aalbersberg, destijds politiechef en later hoofd van de NCTV.

De contractsluiting gebeurde buiten de wet en democratische controle om. Tijdens de coronaperiode kwam daar nog een laag bovenop: zes veiligheidsregio’s in Zuid-Nederland kregen gratis toegang tot Palantir-software. In ruil daarvoor kreeg het bedrijf toegang tot netwerken van politie, brandweer en andere hulpdiensten. 

'We gaan richting een samenleving waar de toeslagenaffaire kinderspel bij is.'

Van proefpakket tot dataslurper
Volgens Feijth en Boerstra is die gratis toegang allesbehalve onschuldig. “Zoals een dealer de eerste dosis gratis geeft, deed Palantir hetzelfde,” vertelt Feijth in de Pro Privacy Podcast. “Ze mochten hun systemen integreren in de Nederlandse infrastructuur.” Het gevolg: koppelingen met politiedata, het Centraal Justitieel Incassobureau, slachtofferhulp, het Openbaar Ministerie en zelfs gemeenten.

De software werd de ruggengraat van ‘informatiegestuurde politie’. In officiële stukken is te lezen dat deze aanpak ‘voorspellende politiezorg’ mogelijk maakt. “Dat is exact waar wij al een jaar voor waarschuwen,” zegt Boerstra. “Je wordt niet meer verdacht op basis van een misdaad, maar op basis van een profiel.”

Van CIA tot toeslagenaffaire
De oorsprong van Palantir ligt volgens de podcastmakers bij een Amerikaans inlichtingentraject na 11 september 2001: het Total Information Awareness-project. Dat werd stopgezet vanwege privacyschendingen, maar kort daarna richtten de betrokkenen Palantir op — met geld van het investeringsfonds van de CIA.

“De CIA was de enige klant in de eerste vijf jaar,” zegt Boerstra. “Het is eigenlijk de hofleverancier van de Amerikaanse inlichtingendiensten.”

Volgens hen is die lijn doorgetrokken naar Europa. “Palantir is via de achterdeur binnengekomen tijdens corona,” zegt Feijth. “En dat gebeurde onder leiding van Aalbersberg, die bij zowel de politie als de NCTV betrokken was.”

De software werd ook gebruikt voor het coronadashboard, en mogelijk — zeggen ze — bij de toeslagenaffaire. “Dit is een datagestuurde overheid die blind vaart op algoritmes,” aldus Feijth. “Daarmee is het systeem het probleem geworden.”

Technocratie in opmars
De podcast plaatst Palantir in een bredere trend van technocratische controle. “Dit zijn mensen die denken dat je met gegevens een perfecte samenleving kunt bouwen,” zegt Feijth. “Zonder fouten, zonder criminaliteit. Maar dat betekent ook: zonder vrijheid.”

Boerstra wijst op het risico van machtsmisbruik. “Vroeger moest je iemand nog naar een eiland lokken om chantabel te maken,” zegt hij. “Nu heb je alleen maar een smartphone nodig. Alles wordt opgeslagen. Alles kan tegen je worden gebruikt.”

Dat is niet alleen een theorie, stellen ze. Ze verwijzen naar Palantir-topman Alex Karp, die openlijk zegt: “Onze tegenstanders moeten bang zijn. Alleen dan zijn wij veilig.” Feijth: “Wat voor zielig mens ben je, als jij je pas veilig voelt als de ander bang is?” 

'Je wordt niet meer verdacht op basis van een misdaad, maar op basis van een profiel.'

De rol van Trump en Thiel
De opmars van Palantir is nauw verbonden met de Amerikaanse politiek. Oprichter Peter Thiel is mentor van J.D. Vance, de huidige vicepresident onder Trump. Volgens de podcastmakers is Palantir sinds hun terugkeer in het Witte Huis bezig met een grootschalige gegevensintegratie.

The New York Times bracht dit aan het licht op 5 juni,” zegt Feijth. “Trump schakelt Palantir in om gegevens van alle overheidsdiensten te verzamelen. De muren tussen instanties zijn verdwenen. Alles wordt samengevoegd.”

Om de aandacht daarvan af te leiden, vermoeden ze, werd een toneelstuk opgevoerd waarin Trump en Elon Musk zogenaamd ruzie kregen. “Iedereen had het opeens over een breuk tussen die twee,” zegt Boerstra. “En niemand meer over Palantir.” 

Nederland als testland
Volgens ProPrivacy is Nederland al jaren een proeftuin. De NCTV, politie en GGD werkten in coronatijd nauw samen met Palantir. Inmiddels zou de software ingezet worden voor het monitoren van burgers op grote schaal.

Documenten tonen dat dit mogelijk gebeurde onder de codenaam ‘Raffinaderij’. In een intern stuk uit 2016 wordt Palantir geprezen als het enige systeem dat zulke goede verbindingen tussen groepen mensen kon leggen. De proefperiode mondde uit in structureel gebruik.

“Dit is geen samenzweringstheorie,” zegt Feijth. “Dit zijn documenten van de overheid zelf.” 

Oproep aan de politiek
Feijth en Boerstra sluiten hun uitzending af met een duidelijke boodschap. “Laat dit alsjeblieft niet met een sisser aflopen,” zegt Feijth. “We roepen de SP, de Piratenpartij of Forum voor Democratie op om Kamervragen te stellen. Willen wij als Nederland wel samenwerken met een bedrijf dat zegt: de ander moet bang zijn?”

Volgens de makers is privacy het belangrijkste mensenrecht van deze tijd. En die privacy staat nu ernstig onder druk. “We gaan richting een samenleving waar de toeslagenaffaire kinderspel bij is,” zegt Boerstra. “Als je je gegevens niet beschermt, kunnen ze tegen je worden gebruikt. En dan is het te laat.”

Praatmee

Blijf via NieuwRechts.nl op de hoogte van het laatste nieuws voor rechts en conservatief denkend Nederland! Start je gratis maand nu via https://nieuwrechts.nl/landing

Ayaan Hirsi Ali: "Islamisten willen de hele wereld islamiseren"

Beluister onze podcast

Transvrouw wil asiel, loverboy uit azc en bizarre plannen Frans Timmermans
Of beluister op:

Meerartikelen

azc
Nieuws

Onrust in Noordwijk om komst asielzoekersopvang: ‘Geen azc’ op gemeentehuis gekalkt

De spanningen in Noordwijk over de mogelijke komst van een asielzoekerscentrum lopen op. Zaterdagavond is de voordeur van het gemeentehuis beklad met de tekst ‘Geen azc’. De gemeente heeft de leus inmiddels verwijderd, meldt Bollenstreekomroep. Het i

Asielzoekers
Nieuws

Den Haag plaatst asielzoekers in prostitutiegebied: ‘Dit is vragen om problemen’

In Den Haag is ophef ontstaan over het besluit van het college om een leegstaand belastingkantoor in de prostitutiebuurt aan de Pletterijkade om te bouwen tot opvanglocatie voor zogenoemde ‘zorgdoelgroepen’ en ‘nieuwkomers’. Het gaat om ex-daklozen e

Politie
Nieuws

Aannemer grijpt in bij ruzie met asielzoekers: 'Jullie maken Voorburg kapot!'

In het centrum van Voorburg is afgelopen week een vechtpartij ontstaan voor de deur van kledingwinkel Only for Men. Vier asielzoekers raakten slaags, vermoedelijk onder invloed van alcohol. De situatie liep uit de hand tot een lokale aannemer ingreep

Politie
De kritische blik

We importeren ons eigen veiligheidsprobleem

We hebben geen vijand nodig van buitenaf; we halen hem zelf binnen. Terwijl linkse politici blijven dromen over “humane opvang” en “solidariteit”, stapelen de gevolgen zich op. Misstanden die hier nooit waren, worden geïmporteerd door laks beleid en

Internet
Achtergronden

Een internet zonder censuur? DERO denkt de oplossing te hebben

Een onbekend blockchainproject, ontwikkeld door anonieme programmeurs, kan wel eens de sleutel zijn tot een nieuw internet. In de ProPrivacy Podcast bespreken privacy-experts Wesley Feijth en David Boerstra hoe DERO zich onderscheidt van bestaande cr

Van Kessel
Nieuws

Rechter blokkeert deskundigenverhoor in zaak Van Kessel tegen Rutte en Gates

De rechtbank in Leeuwarden heeft een verzoek van advocaat Peter Stassen om vijf internationale deskundigen onder ede te horen, afgewezen. Het ging om een voorlopig getuigenverhoor in de lopende rechtszaak rond de coronavaccins. Dit meldt De Andere Kr

Duk Veenstra
Nieuws

Lokale PvdA-bestuurder: ‘Wierd Duk is bezeten door duivel’

Een bestuurslid van de Utrechtse PvdA-afdeling heeft fel uitgehaald naar journalist Wierd Duk. In een bericht op X noemde Bert Veenstra de Telegraaf-columnist “door de duivel bezeten”. De uitspraak volgde op een verhitte discussie over een Volkskrant

Zwembad
Nieuws

Syriërs relatief vaak verdacht bij zwembadoverlast

De criminaliteit rond zwemwater in Nedersaksen neemt sterk toe. Vooral seksuele misdrijven en geweldsdelicten laten een zorgwekkende groei zien. Uit cijfers van de deelstaatregering blijkt dat het aantal incidenten in één jaar bijna is verdubbeld. Vo

Leesmeeropinie
Leesmeerinterviews

Meerartikelen

Sprinten
Nieuws

Oud-sprintkampioene klaagt sportbond aan: ‘Mijn records werden afgepakt door een man’

De Amerikaanse atlete Caroline Hill heeft zich publiekelijk bekendgemaakt als een van de aanklagers in de rechtszaak Gaines v. NCAA. Hill, voormalig sprintster en recordhoudster aan het Rochester Institute of Technology (RIT), zegt dat haar sportieve

 Imane Khelif
Nieuws

Internationale boksbond voert verplichte geslachtscontrole in om vrouwen te beschermen

De internationale boksfederatie World Boxing voert een harde nieuwe maatregel in. Alle atleten moeten verplicht een genetische test ondergaan om hun geslacht bij geboorte vast te stellen. De regel ging woensdag in. Eerst geldt dit voor vrouwelijke bo

politie
Nieuws

Migrantenjongeren in Oostenrijk terecht voor groepsverkrachting en brandstichting

Oostenrijk wordt opgeschrikt door een gruwelijke rechtszaak. Zeven jongeren met een migratieachtergrond staan terecht voor maandenlang misbruik van een jonge lerares. De aanklachten zijn zwaar: groepsverkrachting, chantage, brandstichting en drugshan

Politie
Nieuws

Geweld bij asielopvang Zoetermeer: twee gewonden, agent krijgt kopstoot bij aanhouding

Bij een incident in een opvangcentrum voor asielzoekers in Zoetermeer zijn in de nacht van vrijdag op zaterdag twee mensen gewond geraakt. Eén van hen is gestoken, de ander kreeg een klap. Ook een agent raakte gewond bij de aanhouding van de verdacht

Wilders
Achtergronden

PVV lanceert hard verkiezingsprogramma: 'Nederland is vol, het is tijd voor democratisch verzet'

Met het verkiezingsprogramma Dit is úw land! kiest de PVV onomwonden voor een harde koers. De partij van Geert Wilders stelt dat Nederland moet worden “terugveroverd”. De focus ligt op het volledig stoppen van asielinstroom, het terugdraaien van link

Asielzoekers
Nieuws

Syriër teistert Lekkerkerk en gaat door het lint

De 27-jarige Abdallaah S. uit Lekkerkerk is vrijdag door de rechtbank in Den Haag veroordeeld voor een reeks vernielingen en diefstallen in zijn woonplaats. De man, die afkomstig is uit Syrië en sinds 2013 in Nederland verblijft, had eerder al bekend

Nigeria
Achtergronden

Massamoord op christenen in Nigeria: ruim 7.000 slachtoffers in zeven maanden

In Nigeria zijn sinds januari meer dan 7.000 christenen vermoord door jihadistische milities. Nog eens bijna 8.000 mensen werden ontvoerd omdat ze in hun geloof bleven volharden. Dat blijkt uit een nieuw rapport van de organisatie International Socie

Zelensky
Nieuws

Explosieve groei van Oekraïense miljonairs tijdens oorlog

Sinds het begin van de oorlog met Rusland is het aantal miljonairs in Oekraïne sterk toegenomen. Volgens gegevens van het Oekraïense ministerie van Financiën steeg het aantal geregistreerde miljonairs in 2024 van 10.700 naar ruim 17.000. Dat is een t

Gaza-demo
Nieuws

Gaza-protest in Berlijn verheerlijkt Hamas: bijna 200 arrestaties

Maandagavond liep een pro-Palestijnse demonstratie in Berlijn uit op grootschalige politieoptreden. Voor het Kanzleramt werden verboden leuzen geroepen en de omstreden Hamas-leider Yahya Sinwar bezongen. De politie hield in totaal 188 mensen aan, mel

JD Vance
Nieuws

Vance: Europa moet hoofdlast dragen voor veiligheid Oekraïne

De Amerikaanse vicepresident JD Vance liet woensdag 20 augustus geen ruimte voor twijfel. ‘Europa gaat het grootste deel van de last moeten dragen’ als het gaat om de veiligheid van Oekraïne, zei hij. Volgens Vance is dat logisch: ‘Het is hun contine

Bikker
Nieuws

ChristenUnie wil dienstplicht invoeren

De ChristenUnie wil dat jongeren niet langer vrijblijvend een maatschappelijke bijdrage leveren. In het nieuwe verkiezingsprogramma verdwijnt de eerdere oproep voor een ‘diensttijd’. In plaats daarvan komt er een dienstplicht. Volgens de partij moet

Franse politie
Nieuws

Marokkaanse migranten houden Nederlandse vrouw vast en verkrachten haar

In Parijs is een 24-jarige Nederlandse vrouw bevrijd uit een drugspand. Ze was vastgehouden en verkracht door Marokkaanse mannen in Seine-Saint-Denis, een wijk die bekendstaat om haar multiculturele karakter. De politie vond haar na een korte noodopr