Zwolle’s azc-besluit al lang genomen: bewoners pas laat geïnformeerd

De komst van een asielzoekerscentrum in Stadshagen, Zwolle, leidt tot groeiende onrust onder bewoners. Hoewel de gemeente pas vorige maand met het plan naar buiten trad, blijkt uit vrijgegeven documenten dat het besluit al in januari van dit jaar is genomen. Bewonersparticipatie was er nauwelijks, en juridische procedures zijn bewust omzeild.
In januari 2024 werd De Tippe door de gemeentelijke stuurgroep opvang en huisvesting aangewezen als enige concrete locatie voor een azc. In deze stuurgroep zaten hoge ambtenaren van de gemeente, het COA en woningcorporaties. Volgens interne memo’s is de keuze toen al formeel vastgelegd, meldt 1Zwolle.
De gemeenteraad en omwonenden werden pas veel later geïnformeerd. Bij de bekendmaking, bijna zes weken geleden, leek het alsof het om een open plan ging. VVD-fractieleider Johran Willegers gaf tijdens het raadsdebat begin juni echter toe dat het besluit al genomen was: “Het is geen voornemen, er is al een besluit genomen.”
Ook burgemeester Peter Snijders bevestigde dat. Volgens hem had het college het besluit bewust genomen voordat het aan de raad werd voorgelegd “om daar draagvlak op te halen.” Uit de stukken blijkt dat bewoners vooraf geen enkele inspraak hebben gehad over de locatiekeuze. In een interne memo staat letterlijk: “Er is geen participatie geweest over de vraag of De Tippe een goede locatie is. We betrekken de omgeving bij de invulling, niet bij de keuze.”
Ambtenaren waarschuwden intern dat bewoners zich hierdoor “overvallen” zouden kunnen voelen. Een communicatieadviseur schreef op 4 maart: “Let op: framing als ‘overval’ ligt op de loer.” Om dat te voorkomen, werd ingezet op persoonlijke gesprekken en bijeenkomsten waarbij de nadruk moest liggen op het juridische gelijk van de gemeente.
Dat juridische aspect kreeg sowieso prioriteit. Uit de documenten blijkt dat ambtenaren erop stuurden om het plan zodanig in te richten dat geen vergunning nodig was en geen formele bezwaarprocedure kon worden gestart. “Politiek gevoelig punt”, aldus een memo. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) liet in januari weten dat De Tippe voldeed aan hun eisen. “Goede mogelijkheden,” schreef een regiomanager in een e-mail. Toch is het stilhouden van deze locatiekeuze een eigen beslissing van de gemeente geweest. In de vrijgegeven stukken is geen aanwijzing dat het COA daar om gevraagd heeft.
Om politieke druk op het proces te vermijden, werd ook het college pas in een later stadium geïnformeerd. Begin februari kregen de wethouders een memo met daarin De Tippe als voorkeurslocatie, samen met een voorstel voor het verdere traject.
In interne documenten wordt ingeschat dat de politieke weerstand laag zou zijn, mede doordat het gebied ‘dunbevolkt’ is. Tegelijk worden wel risico’s benoemd, zoals de nabijheid van woningen, het imago van de wijk en het ontbreken van eerdere ontwikkelervaring in dit deel van Stadshagen.