De groei van buitenlandse techreuzen en cryptomunten zet Europa onder druk. Apps als PayPal, Apple Pay en stablecoins als USDT en USDC maken het Europese betaalverkeer steeds afhankelijker van bedrijven en valuta buiten de EU. De digitale euro moet daar een antwoord op bieden. Het idee: een digitale munt, uitgegeven door de ECB, die overal in de eurozone gebruikt kan worden.

Voor het eerst kijkt Brussel daarbij serieus naar publieke blockchains – open digitale netwerken waarop iedereen transacties kan doen en controleren. Technologieën zoals bitcoin en ethereum zijn daar bekende voorbeelden van. Dit is opmerkelijk, omdat de EU eerder vooral inzette op centrale aansturing via gesloten systemen. Een digitale euro op een publieke blockchain zou makkelijker kunnen aansluiten op bestaande cryptosystemen. Transacties zijn direct zichtbaar en controleerbaar voor alle deelnemers, wat transparantie biedt. Maar juist die openheid brengt ook zorgen met zich mee. Critici wijzen op risico’s voor privacy, veiligheid en toezicht.

Een centrale vraag is hoe gebruikers anoniem kunnen blijven, zonder ruimte te geven voor witwassen of ander misbruik. Het spanningsveld tussen controle en vrijheid is hiermee opnieuw geopend.

Om voor te blijven op de technologische ontwikkelingen in China en de Verenigde Staten, is de ECB begonnen met versnelde testfases. De bedoeling is om in 2026 of 2027 te starten met een pilotversie van de digitale euro. Die zal naar verwachting eerst beperkt worden uitgerold, bijvoorbeeld via geselecteerde banken of overheidsinstellingen.