De Europese pensioenstelsels piepen en kraken onder de druk van demografische ontwikkelingen. De bevolking vergrijst snel, terwijl het geboortecijfer blijft dalen. Binnen veertig jaar is er naar verwachting nog maar 1,5 werkende per gepensioneerde. Dat is de helft van de huidige verhouding.

“Sommige landen zijn daar nu al beland”, waarschuwt Hielkema. “Dat is simpelweg niet houdbaar. Europa heeft een serieus pensioenprobleem, vooral in landen waar aanvullende pensioenen slecht geregeld zijn.”

In het klassieke Europese model zorgt de staat via het basispensioen voor een fatsoenlijke oude dag. Maar de oplopende kosten voor zorg, verpleging en AOW-achtige uitkeringen leggen een steeds zwaardere druk op de overheidsbegrotingen. Steeds minder werkenden moeten steeds meer ouderen onderhouden.

Hielkema roept daarom op tot verandering. Alleen het staatspensioen volstaat niet meer. “Burgers moeten aanvullend gaan sparen, via werk of particulier.” In Scandinavië is dat al praktijk. Landen als Zweden en Denemarken combineren een omslagstelsel met verplichte bedrijfspensioenen en beleggingsproducten. Werkenden sparen automatisch een aanvullend pensioen op. Daardoor is het pensioenstelsel daar veel beter bestand tegen de vergrijzing. In Oost- en Zuid-Europa leunen landen nog zwaar op het staatspensioen. Die uitkeringen zijn vaak laag, vooral in verhouding tot de gemiddelde lonen. Daardoor ontstaat voor veel mensen een groot inkomensgat bij pensionering.