Rapport onthult: gemeente Amsterdam int te veel erfpacht met rekentruc
In Amsterdam zitten bijna tweehonderdduizend huishoudens vast aan erfpacht. Zij huren de grond onder hun huis van de gemeente, en moeten daarvoor jaarlijks een bedrag – de canon – afdragen. Wat veel erfpachters niet wisten: sinds 2017 betalen zij honderden euro’s per jaar extra door een discutabele rekentruc van de gemeente.
Het gaat om een verhoging van het zogeheten canonpercentage van 1,45 procent naar 2,39 procent. Volgens een CDA-onderzoeksrapport dat door NieuwRechts is ingezien betekent dat bij een gemiddelde grondwaarde van 100.000 euro een jaarlijkse overbetaling van zo’n 940 euro per woning, oftewel circa 80 euro per maand. Voor sommige woningen, vooral in populaire wijken met hogere grondwaarden, loopt dat bedrag op tot honderden euro's per maand.
64,8 procent te hoog
De verhoging van het canonpercentage kwam voort uit een ‘risico-opslag’ die volgens het rapport nooit goed is onderbouwd. Onafhankelijke commissies van hoogleraren adviseerden eerst een opslag van maximaal 0,5 procent. Maar de gemeente ging tóch uit van een opslag van 1,5 procent. Daarmee steeg het canonpercentage met 64,8 procent.
Dat heeft serieuze gevolgen. De erfpachtgrondwaarde van de 191.000 woningen in Amsterdam bedroeg in 2017 ruim 10 miljard euro. Een kleine stijging in het percentage leidt dan al snel tot honderden miljoenen euro’s aan extra lasten voor burgers.
Geen product, wel betalen
Erfpacht wordt door het ministerie van Financiën niet erkend als een financieel product. Daardoor geldt er geen wettelijke bescherming zoals bij hypotheken of leningen. Geen transparantie, geen toezicht, wel betalen. En dat voor contracten die vaak langer doorlopen dan een hypotheek.
De gemeente biedt een ‘overstapregeling’ naar eeuwigdurende erfpacht, zogenaamd voordelig. Maar tegelijk is de rekenmethode voor de grondwaarde aangepast, wat leidt tot fors hogere bedragen. Erfpachters betalen dus nóg meer, vaak zonder dat ze volledig zijn geïnformeerd.
Wettig, maar niet rechtvaardig
Volgens het CDA-rapport is er sprake van een fundamenteel probleem in de bestuurscultuur bij Grond & Ontwikkeling. Ambtenaren zouden de gemeenteraad, onderzoekscommissies én rechters onvolledig hebben geïnformeerd over de onderbouwing van de verhoging. Dat raakt direct de portemonnee van duizenden Amsterdammers.
Tijd voor actie, stelt het CDA. Zij willen eerlijke contracten, betere informatie en echte bescherming. Want een woning bezitten zou geen vorm van juridische val moeten zijn – en erfpacht zeker geen melkkoe voor de gemeentekas.
De Amsterdamse CDA-fractievoorzitter Rogier Havelaar stelt op X dat het goed is dat er meer aandacht voor de erfpacht is gekomen. 'Heel goed dat @Rutger_zelf
aandacht heeft voor erfpacht. Ingewikkelde contracten, gemeenten die voor maximaal rendement gaan omdat het mag en onduidelijke berekeningen brengen duizenden huurders van gemeentegrond in grote financiële problemen.'
Heel goed dat @Rutger_zelf aandacht heeft voor #erfpacht. Ingewikkelde contracten, gemeenten die voor maximaal rendement gaan omdat het mag en onduidelijke berekeningen brengen duizenden huurders van gemeentegrond in grote financiële problemen. Dank je wel @erfpacht_SEBA en…
— Rogier Havelaar (@RogierHavelaar) April 22, 2025
