Tijdens de coronapandemie stelden de Europese lidstaten samen een steunfonds van maar liefst 650 miljard euro samen. Nederland kreeg ruim 5,4 miljard euro uit dat fonds toegewezen.

Een deel van dat geld, zo’n 1,3 miljard euro, had het kabinet bestemd voor het kopen van laptops, tablets en routers voor leerlingen die thuis geen toegang hadden tot digitale middelen. Op die manier moesten leerachterstanden worden voorkomen. De apparaten werden ingekocht en verspreid. Vervolgens vroeg Nederland om uitbetaling van het bedrag. Maar toen begon de ellende.

Steekproef, stress en een ontbrekend serienummer
Brussel wilde zekerheid. De Europese Commissie vroeg om bewijs dat de apparaten niet alleen waren aangeschaft, maar ook echt terecht waren gekomen bij de leerlingen waarvoor ze bedoeld waren. Een steekproef werd gedaan: 8.279 apparaten werden onder de loep genomen. De meeste scholen leverden keurig hun leveringsbewijzen en serienummers aan.

Maar bij drie apparaten ontbraken gegevens. Vooral de serienummers waren lastig te achterhalen. En juist dát was cruciaal: geen bewijs, geen geld. De Europese Commissie was streng. Zolang niet alle informatie compleet was, zou Nederland het geld niet krijgen.

Bonnetje tóch gevonden
In de zoektocht naar bewijs doken ambtenaren en IT-medewerkers diep de archieven in. Uiteindelijk vond een medewerker van een softwarebedrijf een factuur van een simpele onderhoudsklus aan laptops. Op dat bonnetje van 36 euro stonden precies de drie ontbrekende serienummers én de naam van de school.

Met het bonnetje in handen kon het kabinet aantonen dat alle 8.279 apparaten goed waren afgeleverd. De Europese Commissie accepteerde het bewijs en maakte het volledige bedrag van 1,3 miljard euro over.

De Algemene Rekenkamer, die de zaak onderzocht, kwam deze week met het opvallende verhaal. De waakhond benadrukt dat de kwestie duidelijk maakt hoe kwetsbaar en foutgevoelig de Nederlandse subsidieaanvragen zijn. Eén ontbrekend detail had bijna geleid tot het mislopen van miljarden.