Tweede Kamerlid Pepijn van Houwelingen stelde kritische vragen over geheime NAVO-afspraken. Hij diende een motie in om het parlement expliciet buiten zulke bindende afspraken te houden. Tot zijn ontsteltenis stemden VVD, D66, NSC én de PVV tegen.

"Zelfs partijen die nationale soevereiniteit in hun vaandel hebben, weigeren op te komen voor democratische controle", zegt Scarlett Karoleva in de podcast Brave New West. "Wat is hun vrijheid nog waard?"

Rob Roos spreekt van een zorgwekkende trend: "De NAVO kan zich bemoeien met ons buitenlands beleid, onze financiële verplichtingen en straks zelfs met dienstplicht. En niemand die hen controleert." Volgens Karoleva is het verschil met de EU opvallend. "De Europese Commissie probeert tenminste nog te doen alsof ze democratisch is. Bij de NAVO is zelfs dat masker weg."

Roos waarschuwt dat deze ontwikkeling het vertrouwen in de politiek verder zal ondermijnen: "Als het parlement niet langer het laatste woord heeft, waarom zouden burgers dan nog stemmen?" Ook de internationale context baart zorgen. "Rutte zegt dat Rusland zich snel herstelt", aldus Roos. "Tegelijkertijd lees je dat Russische banken failliet zijn. Wat is nog waar?"

Volgens Karoleva is het patroon herkenbaar: "Eerst wordt er een crisis gecreëerd, dan volgt de angst. En uit die angst volgt gehoorzaamheid. Het gebeurde met covid. En nu weer met Oekraïne en Rusland." De oplossing? Volgens Roos is er maar één manier om de macht terug te halen naar de burger: het invoeren van een bindend referendum. "Zonder dat referendum kunnen burgers niets. En de bureaucraten in Brussel, de NAVO en de WHO doen wat ze willen."