Eind vorige week ontstond er ophef rondom de aanstelling van schrijver Pim Lammers als de dichter voor de Kinderboekenweek van dit jaar. Op de website van Lammers bleek namelijk het korte verhaal 'Trainer' te staan, dat in 2016 werd gepubliceerd in het culturele tijdschrift De Optimist. In dit verhaal komen expliciete passages voor, waarin een voetbaltrainer zijn hand in het broekje stopt van zijn D-pupil, Jasper. D-pupillen hebben doorgaans een leeftijd van 11 tot 12 jaar.
Er wordt beschreven hoe de hand van de voetbaltrainer onder de elastiek van Jasper's onderbroek glijdt. 'De trainer trekt zijn hand niet terug en maakt van de zachte kneep een ritmisch bewegen. Een warm gevoel trekt kruipend door Jaspers lichaam. Een tweede vinger verdwijnt verkennend onder de onderbroekrand. De vingers strelen de huid onder de stof, langzaam voelen ze de paar haartjes op Jaspers onderbuik.'
Het fragment werd vorige week gedeeld op sociale media, met daarbij de tekst: 'Deze Pim Lammers leest dus ook voor aan kinderen en mag nu dus het gedicht voor de Kinderboekenweek schrijven. Pim is een viespeuk!'
Ook zangeres Monique Smit was woest: 'Als moeder van twee jonge kids vind ik het vreselijk om te lezen wat hij heeft geschreven. Hier zouden alle ouders van op de hoogte moeten worden gebracht.'
Smit stuurde een bericht naar CPMB, de organisator van de Kinderboekenweek. Maar CPMB liet aan haar weten weten alsnog achter de keuze voor Lammers te staan, aangezien de organisatie hem had uitgekozen voor zijn kinderliteratuur, niet voor zijn volwassenenliteratuur.
BVNL-leider Wybren van Haga besloot Kamervragen in te dienen naar aanleiding van Lammers' benoeming tot Kinderboekenweek-dichter. 'Iemand die kindermisbruik verheerlijkt mag nooit een podium krijgen. Bescherm onze kinderen!' liet hij weten.
Terugtrekking
Lammers liet het verhaal 'Trainer' vrijwel direct van zijn website halen. Maar het tij der verontwaardiging bleek niet meer te kunnen worden gekeerd. Naar eigen zeggen ontving hij zelfs doodsbedreigingen. Daarom kondigde hij dit weekend aan zich terug te trekken als Kinderboekenweek-dichter.
'Een gedicht schrijven is mij geen doodsbedreigingen waard. De aantijgingen over mij zijn pertinent onwaar en ik heb dan ook aangifte gedaan. De enorme hoeveelheid bedreigingen en de agressiviteit ervan richting mij en mijn dierbaren hebben mij doen besluiten om mij terug te trekken,' schreef hij.
CPNB liet weten 'met grote verontwaardiging en ontzetting kennis te hebben genomen' van de bedreigingen, en 'het verschrikkelijk te vinden dat een auteur wordt aangevallen': 'De literaire vrijheid staat hier onder extreme en voor de CPNB onacceptabele druk. We moeten in de nabije toekomst met elkaar het gesprek aangaan over de veiligheid van auteurs.'
Politici en schrijvers in de bres
CPNB is niet de enige die het opneemt voor Lammers. Vrijwel meteen reageert de staatssecretaris van Media en Cultuur, Gunay Uslu (D66): 'Doodsbedreigingen aan het adres van schrijvers, kunstenaars, makers zijn onacceptabel. Ongeacht hoe je hun werk interpreteert of wat je ervan vindt. Het gemak waarmee mensen vanachter hun scherm aanklager en rechter spelen, is zorgelijk en schadelijk.'
Ook premier Rutte komt in het geweer: 'Het vrije woord is een groot goed in onze rechtstaat. Alleen de rechter stelt grenzen. Doodsbedreigingen zijn onaanvaardbaar.'
Oud-Kamerlid Sidney Smeets (D66) schrijft: 'Een schrijver wordt met de dood bedreigd en gedwongen zich terug te trekken vanwege een homofobe hetze van een christenextremistische groep.'
Maar ook uit de literaire wereld is er veel verzet. Zo schrijft Heleen van Royen: 'Online haat maakt meer kapot dan je lief is.' Stella Bergsma noemt de situatie 'afschuwelijk'. Roxane van Iperen spreekt van 'terechte verontwaardiging' over de Lammers' terugtrekking.
Abdelkader Benali schrijft: 'De nieuwe bruinhemden. Fascisme 2.0. Je hoeft er niet meer de straat voor op of je arm in de lucht te steken. Je tikt het swastika-teken op je toetsenbord.'
Kritiek op steun aan Lammers
Maar er zijn ook kritische geluiden op de massale steunbetuigingen. Zo vindt Yvonne Coldeweijer dat Rutte opkomt voor de vrijheid van meningsuiting 'met betrekking tot een pedogedicht'. 'Ik mag iemand niet eens een iets te lang gebakken snackje noemen, anders krijg ik een boete van 50.000,- euro. De wereld is knettergek geworden,' voegt ze hieraan toe.
Het Haagse gemeenteraadslid Ralf Sluijs (Hart voor Den Haag) kan zich in deze kritiek wel vinden: 'Yvonne Coldeweijer heeft helemaal gelijk. "Gecremeerde kroket" mag niet maar ranzige pedofilie verhalen vallen onder "het vrije woord" en de schrijver dezes moet gewoon aan de Kinderboekenweek gekoppeld kunnen worden. Knots knettergek.'
Ook stichting De Roze Leeuw, een conservatieve holebi-activistengroep, laat weten: 'Dit is misschien wel de belangrijkste reden waarom wij ons zo verzetten tegen de "regenbooglobby". Dit soort mensen krijgt bewust een podium om de weg vrij te maken voor seks met kinderen. Zodra kinderen niet meer veilig zijn is dat het einde van de maatschappij.'