Op een persconferentie presenteerde minister van Cultuur Parisa Liljestrand het nieuwe wetsvoorstel, opgesteld in samenwerking met de regeringspartijen en de Zweden Democraten. De wet bundelt regels over de opdracht, governance en financiering van publieke media. Ook wordt de financiering op lange termijn vastgelegd, met jaarlijkse verhogingen van 3 procent in 2026 tot 1 procent in 2033.

“Publieke media zijn belangrijk,” stelde Liljestrand. “Maar ze moeten er zijn voor iedereen, niet alleen voor een ideologisch gekozen doelgroep.”

Strengere eisen voor onpartijdigheid
Opvallend is de invoering van een onafhankelijk onderzoek naar de onpartijdigheid van SVT en SR. Volgens Alexander Christiansson, cultuurwoordvoerder van de Zweden Democraten, is dat hoognodig.

“Een onderzoek zal nu licht werpen op de wijze waarop aan de voorwaarde van onpartijdigheid wordt voldaan. Het is een belangrijke stap in de richting van het terugwinnen van het vertrouwen van de burgers.”

Het onderzoek moet de structurele scheefgroei blootleggen, waarbij volgens critici linkse en progressieve stemmen veelvuldig voorrang kregen op conservatieve of nationale perspectieven.

Identiteitspolitiek teruggedrongen
Een andere kernverandering betreft de zogenoemde ‘spiegelmissie’. Waar publieke omroepen eerder verplicht waren te streven naar representatie op basis van geslacht, afkomst of seksuele oriëntatie, wordt die norm nu vervangen.

De nieuwe formulering vereist dat media “de omstandigheden in de gehele bevolking moeten weerspiegelen”. Oftewel: geen quota, geen identiteitspolitiek, maar focus op maatschappelijke realiteit.

“Hierachter schuilt een groot deel van de identiteitspolitiek die nu aan het verdwijnen is,” aldus Christiansson.

Brede onvrede
De omvorming in het publieke bestel komt na aanhoudende kritiek vanuit de Zweedse samenleving. In 2023 bleek uit onderzoek dat dat de helft van de Zweedse kiezers de nationale televisie te links vindt. Vooral onder rechtse en conservatieve kiezers is de onvrede groot. Linkse Zweden zijn daarentegen erg tevreden over de nationale berichtgeving.

Ook bleek in 2023 uit een enquête dat een overweldigende meerderheid van de Zweedse kijkers een kleinere publieke omroep wil. Vooral de entertainmentprogramma's en sportwedstrijden mogen van de Zweedse inwoners naar de commerciële zenders verhuizen.

Vorig jaar vond er een demonstratie plaats in Stockholm omtrent dit thema. Ongeveer duizend demonstranten marcheerden naar de gebouwen van de Zweedse staatsomroep om hun ontevredenheid over de berichtgeving te uiten. Ze eisten dat nieuwe perspectieven ook een podium krijgen.