De afgelopen tijd gebeurt het steeds vaker: vandalisme door klimaatactivisten. Zo hebben klimaatactivisten twee weken geleden een Van Gogh-schilderij in Londen besmeurd. Vorige week hebben ze onder meer melkpakken leeggegooid in een supermarkt, en bekladden ze een showroom van automerk Aston Martin. Eerder deze zomer lijmden ze zich vast aan een ander Van Goghs-schilderij. Een paar dagen geleden was het opnieuw raak. Afgelopen dinsdag lijmde een klimaatactivist zich zelfs vast op de tafel van RTL-talkshow Jinek.

NTR-programma Nieuwsuur zag hierin voldoende aanleiding om een item te maken over deze nieuwe manier van actievoeren. Zo komt Faiza Oulahsen, de programmadirecteur Klimaat en Energie van Greenpeace Nederland, aan het woord. Zij spreekt haar steun uit voor het recente vandalisme: "We steunen de eisen, zolang de acties geweldloos zijn en vreedzaam."

Over de besmeuring van schilderijen is Oulahsen evenmin kritisch. Ze legt uit: "Voor zover ik weet is het vooral achter glasplaten gebeurd, en zijn er nog geen werken beschadigd." Maar ook als dit niet het geval was geweest, zou Oulahsen niet meteen haar afkeuring hebben gegeven: "Dan is even de vraag: wat is de schade die er is aangericht? Maar wat ik er nu van zie, is dit echt een wanhoopsdaad waarmee vaak jonge klimaatactivisten om aandacht vragen."

Een verslaggever vraagt aan Oulahsen of er sprake is van een 'radicalisering van klimaatactivisten'. Hierop antwoordt zij: "Ja, ik denk van wel. Dit is een ontwikkeling die we de afgelopen paar jaar hebben gezien, met de komst van Extinction Rebellion en vergelijkbare actiegroepen. We zien het ook in de toename van klimaatdemonstraties, waarbij tienduizenden, zoniet honderdduizenden mensen op straat zijn gegaan. Vooral ook onder jongeren. En ik denk dat dit nog maar het begin is."

Ook Extinction Rebellion-activist Lucas Winnips spreekt met Nieuwsuur. Naar eigen zeggen is hij inmiddels al 25 keer gearresteerd vanwege zijn protestacties, bijvoorbeeld door de bezetting van gebouwen en de blokkades van wegen. Maar spijt van deze acties heeft hij in geen geval, "gezien de toestand waarin het klimaat zich bevindt". Hieraan voegt hij toe: "Zeker omdat het geweldloos is, is het een goede manier om als burger tot het uiterste te gaan." 

Gedragswetenschapper Loes Kreemers erkent dat bepaalde "extremere acties niet per se op steun kunnen rekenen van het grote publiek. Maar wat er wel gebeurt is dat het grote publiek wellicht wat meer steun heeft voor de gematigdere acties binnen diezelfde beweging." Ook zegt ze: "We weten dat je niet de goedkeuring van iedereen nodig hebt om toch sociale bewegingen in gang te zetten."

Gisteravond plakte een klimaatactivist zich vast aan het tafelblad van Jinek om aandacht te vragen voor het klimaat. Het past in een patroon van ontregelende acties waarbij de vraag is waar de grens ligt. #Nieuwsuur pic.twitter.com/IcxWgEpQh9

— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) October 26, 2022

Winnips is ervan overtuigd dat zijn protestacties veel zin hebben gehad. Zo wijst hij het voorbeeld van pensioenfonds APB aan, dat recent besloot om niet meer te beleggen in fossiele brandstoffondsen. Toch heeft Winnip geen enkel bewijs dat juist de protestacties van Extinction Rebellion de doorslaggevende factor zijn geweest voor het besluit van pensioenfonds APB. Wel zegt hij: "Uiteindelijk zal een pensioenfonds niet zo snel zeggen dat het komt doordat Extinction Rebellion in de lobby zit. Maar het is wel bekend dat dit soort acties gewoon helpen."