De Commissie, onder leiding van Ursula von der Leyen, wil dat gemeenschappelijke schulden, ook wel eurobonds genoemd, voortaan niet alleen tijdelijk gebruikt worden, zoals eerder bij het coronaherstelfonds en recent bij defensie-uitgaven. Nu ligt er een voorstel voor een permanent systeem: eurobonds voor crisissituaties. Dat zou volgens Brussel de EU slagvaardiger maken.

Voordeel voor de Commissie, risico voor Nederland
Met eurobonds leent de Commissie zelf geld op de markt, waarbij landen als Nederland en Duitsland garant staan. Door hun lage staatsschuld is de rente laag en is er veel vraag naar zulke obligaties. De Commissie kan het geld vervolgens zelf uitgeven of doorlenen aan andere landen.

Dat is aantrekkelijk voor zuidelijke landen met hoge schulden. Maar voor landen die meer betalen dan ze ontvangen, zoals Nederland, is het risico groot. ‘Het kabinet is geen voorstander van het aangaan van gemeenschappelijke schulden voor nieuwe Europese instrumenten’, schreven ministers Eelco Heinen (VVD) en Caspar Veldkamp (NSC) eerder dit jaar aan de Tweede Kamer.

Waar ligt de grens van een crisis?
Tegenstanders vrezen dat het begrip ‘crisis’ al snel zal worden opgerekt. Een sceptische diplomaat vroeg zich tegenover de NRC af: ‘Is een bosbrand in Galicië dan straks ook een crisis?’ Ook waarschuwen juristen: het Duitse grondwettelijk hof keurde het coronaherstelfonds alleen goed vanwege het eenmalige karakter. Een permanent systeem zou juridisch op losse schroeven kunnen staan.

Toch neemt het verzet in Europa af. Finland en Denemarken, eerder nog fel tegen, lijken soepeler te worden. Hoe ver zij willen gaan is onduidelijk.

Zware strijd in het vooruitzicht
De onderhandelingen over de nieuwe EU-begroting, die vanaf 2028 loopt, beginnen deze maand. De Commissie wil dan ook de landbouwsubsidies hervormen en meer voorwaarden stellen aan lidstaten die geld ontvangen. De eurobonddiscussie belooft daarom ook fel te worden. Uiteindelijk moeten álle lidstaten en het Europees Parlement akkoord gaan.