Amerikaanse wapensteun aan Oekraïne: is het einde in zicht?
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft een nieuwe voorzitter: de Republikein Mike Johnson. Na de president en de vice-president is hij nu de belangrijkste man van de VS. En als uitgesproken Trump-vertrouweling is de kans groot dat er een boel gaat veranderen. Zo is Johnson fel tegen de Amerikaanse wapensteun aan Oekraïne. En juist nu kan hij zijn invloed gaan aanwenden, want er ligt een nieuwe begrotingsverzoek van Biden op tafel. Ook in Europa neemt de steun aan Oekraïne af.
In parlementaire stemmingen heeft Mike Johnson al tweemaal tegen verdere militaire hulp aan Oekraïne gestemd. Desondanks is de militaire hulp er wel gekomen. Maar nu hij is verkozen tot voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, heeft Johnson een enorm invloedrijke positie. Dit kan zomaar van belang zijn bij de volgende stemming over het toekennen van wapenleveranties aan Oekraïne. Deze zal volgende maand plaatsvinden.
Opnieuw verzoek om wapenleveranties
Vrijdag kondigde Biden namelijk aan dat hij 74 miljard dollar wil vrijmaken voor de oorlogsvoering van Oekraïne en Israël. "De geschiedenis heeft ons geleerd dat wanneer terroristen geen prijs betalen voor hun terreur, wanneer dictators geen prijs betalen voor hun agressie, zij meer chaos, dood en meer vernietiging veroorzaken", legde hij uit in een televisietoespraak. Volgens Biden staat de internationale reputatie van de VS op het spel, zodra Oekraïne en Israël in de steek worden gelaten. Dit vindt hij het niet waard.
Het Congres mag zich gaan buigen over een dringend begrotingsverzoek van de regering-Biden. Hierin wordt gevraagd om 105 miljard dollar. Ruim de helft hiervan, 60 miljard, betreft de voortzetting van de financiering van de oorlog in Oekraïne. Ook is er 14 miljard dollar gereserveerd voor steun aan Israël. In totaal gaat het om 74 miljard dollar, omgerekend zo'n 70 miljard euro.
Wel Israël, niet Oekraïne
Voor 17 november moet het Congres een besluit nemen over het dringende begrotingsverzoek van Biden. Vooralsnog is onduidelijk wat er zal worden gestemd, maar Johnson is in elk geval een groot voorstander van Israël. Dinsdag, direct na zijn verkiezing, drong hij met brede steun van de Democraten aan op een resolutie waarin volledige Amerikaanse steun aan Israël wordt beloofd.
Op de wapenleveranties aan Oekraïne is hij echter een stuk kritischer. Al tweemaal heeft Johnson tegen verdere wapensteun aan het Oost-Europese land gestemd. En hij is niet de enige: een steeds grotere groep Republikeinen ziet nog weinig heil in nog een militair steunpakket. Maar Democraten en gematigde Republikeinen zijn nog steeds voor.
Europese steun voor Oekraïne neemt af
Ook in Europa lijkt er een ommezwaai plaats te vinden. Hoewel de EU al tientallen miljarden euro's heeft overgemaakt naar Oekraïne, neemt de steun nu steeds meer af. Europese oppositiepartijen vinden dat hun regering genoeg geld heeft betaald. Ook zijn er zorgen of alle donaties wel goed terecht komen vanwege de wijdverbreide corruptie in Oekraïne. Tegenwoordig wordt er zelfs getwijfeld of Oekraïne wel een kans heeft om de oorlog te winnen.
Landen als Polen en Slowakije hebben al een radicale ommezwaai gemaakt op dit thema. Ook in Tsjechië broeit het. Al sinds vorig jaar zijn er demonstraties in Praag met soms wel tienduizenden mensen. De demonstranten willen dat Tsjechië militair neutraal wordt in het conflict, en dat de sancties tegen Rusland worden opgeheven. Hongarije is zelfs nooit voor de wapenleveranties en sancties geweest.
In andere Europese landen stijgen kritische oppositiepartijen flink in de peilingen. Het gaat onder meer om AfD in Duitsland, Vlaams Belang in Vlaanderen, en PVV in Nederland. "Oostenrijk heeft genoeg betaald", sneerde parlementslid Petra Steger (FPÖ) recent in het parlement. Inmiddels wil ruim driekwart (78 procent) van de Nederlanders dat er wordt aangestuurd op vredesonderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland. Dit blijkt uit een recente peiling van I&O Research.